Ενήλικες και παιδιά βλέπουν στο Διαδίκτυο έναν τεράστιο χώρο ενημέρωσης, επικοινωνίας, επιμόρφωσης αλλά και ψυχαγωγίας. Όμως, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ χρήσης και κατάχρησης είναι πολύ λεπτή και δύσκολα διακρίνεται, ειδικά όταν πρόκειται για ενήλικες, που η χρήση του Διαδικτύου είναι μέρος της δουλειάς τους.
Το Ιντερνετ, όμως, είναι ταυτόχρονα κι ένας λαμπρός χώρος επιχειρηματικής δραστηριοποίησης, καθώς πολλές δράσεις του, ίσως οι περισσότερες, αποσκοπούν στο κέρδος. Κι όσο οι χρήστες αυξάνονται, τόσο οι διαδραστικές εφαρμογές πληθαίνουν και γίνονται διαρκώς ελκυστικότερες και συνάμα πιο εθιστικές.
Ταυτόχρονη αύξηση με την κατάχρηση του Διαδικτύου, παρατηρείται και στην προσφορά απεξάρτησης απ' αυτό, όπου ειδικοί επιστήμονες επισημαίνουν ότι δεν είναι λίγες οι φορές που γίνεται εκμετάλλευση των εθισμένων για μακροχρόνιες και ιδιαίτερα δαπανηρές θεραπείες.
Στην Ελλάδα, επιστήμονες έχουν σημάνει έγκαιρα τον κώδωνα του κινδύνου για την αντιμετώπιση του εθισμού στο Διαδίκτυο, τόσο για τους ενήλικες, όσο και για τα παιδιά και τους εφήβους.
Στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, που εδρεύει στο Νοσοκομείο Παίδων "Π & A Κυριακού", λειτουργεί η γραμμή βοήθειας 800 11 800 15, στην οποία απαντούν ειδικοί παιδοψυχολόγοι που παρέχουν συμβουλές σε παιδιά και οικογένειες που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη χρήση του Διαδικτύου. Η γραμμή λειτουργεί χωρίς χρέωση στις εργάσιμες ημέρες και ώρες.
Ο κλινικός ψυχολόγος του προγράμματος Γιώργος Κορμάς, τόνισε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι στον έναν χρόνο λειτουργίας η γραμμή βοήθειας έχει δεχτεί 1.000 κλήσεις εκ των οποίων οι 400 αφορούσαν την κατάχρηση του Διαδικτύου.
Στη ΜΕΥ προσφέρεται συνολική βοήθεια στα παιδιά, στους εφήβους και στις οικογένειές τους που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη χρήση του Διαδικτύου, ενώ παράλληλα εκπονούνται ερευνητικά προγράμματα σε σχολεία, αναπτύσσονται δράσεις για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα που αφορούν το Διαδίκτυο και προσφέρεται βοήθεια και σε κλινικό επίπεδο.
Από την έναρξη λειτουργίας της Μονάδας ως σήμερα, έχει προσφερθεί βοήθεια σε 82 παιδιά, ηλικίας από 11 έως 18 χρόνων με ταυτόχρονη συμβουλευτική γονέων.
Τα παιδιά οδηγούνται στη Μονάδα, όπως επισήμανε ο κ. Κορμάς, από τους γονείς τους, όταν αυτοί διαπιστώνουν κατάχρηση του Διαδικτύου. Αρχικά, η εξέταση γίνεται από τους παιδιάτρους του νοσοκομείου και από κει και πέρα το παρακολουθούν ειδικευμένοι παιδοψυχολόγοι και ψυχολόγοι, για να διαπιστωθεί αν το παιδί ή ο έφηβος πάσχει από κατάθλιψη ή απλώς έτσι έμαθε να ζει.
"Από κει και πέρα, τόνισε, μπαίνουμε στην αντιμετώπιση του προβλήματος και προχωράμε σε συμπεριφεριακού τύπου εκπαίδευση, δίνοντας στο παιδί νέες δραστηριότητες".
Όπως είπε ο κ. Κορμάς, οι γονείς πρέπει να επιτηρούν τα παιδιά τους, να παρατηρήσουν αν αυξάνονται οι ώρες απασχόλησής του με το Ιντερνετ, αν παραμελεί άλλες δραστηριότητες για το Διαδίκτυο, αν γίνεται πιο επιθετικό, αν κλείνεται στον εαυτό του, αν δεν κοιμάται καλά το βράδυ κι αν οι φιλίες και οι κουβέντες του είναι όλες γύρω από το Ιντερνετ.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει, να δώσουν οι γονείς, σύμφωνα με τον κ. Κορμά στη συμπεριφορά που αναπτύσσουν τα παιδιά κατά τη χρήση του Διαδικτύου, καθώς πολλές φορές, τόνισε, χωρίς να σκεφτούν, δίνουν τα προσωπικά τους στοιχεία και συναντώνται με αγνώστους, πέφτοντας πολλές φορές σε κυκλώματα παιδεραστών.
Αναφορικά με τα τυχερά παιχνίδια που ολοένα και περισσότερο κατακλύζουν τις ιστοσελίδες του διαδικτύου ο κ. Κορμάς είπε, ότι η απελευθέρωσή τους θα προκαλέσει αναστάτωση στην ελληνική οικογένεια, καθώς ήδη, έχει υπολογιστεί, ότι το 15,1% ελληνοπαίδων παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια, ποσοστά που είναι αντίστοιχα των ΗΠΑ. Μάλιστα, πρόσθεσε ότι στην Κύπρο που τα τυχερά παιχνίδια μέσω Διαδικτύου είναι ελεύθερα η συμμετοχή φτάνει στο 34,8%.
Όσον αφορά τον χρόνο που απαιτείται ώστε ένα παιδί ή έφηβος να απεξαρτηθεί, όπως είπε ο κ. Κορμάς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Πρώτος και κύριος είναι το ίδιο το παιδί και το πόσο συνεργάσιμο είναι, ενώ βασικό ρόλο παίζει και η οικογένεια. "Υπάρχουν περιστατικά που χρειάζονται μέχρι και τρία χρόνια για να πούμε ότι είναι καλά και άλλα που με λίγες συνεδρίες βλέπουμε αισθητή βελτίωση", τόνισε.
Αυτό που θα πρέπει να προσέξουν οι γονείς όταν το παιδί τους αρχίζει να ξεκινάει τη χρήση του Διαδικτύου είναι ότι θα πρέπει ο υπολογιστής να βρίσκεται σε κοινόχρηστο χώρο, το "σερφάρισμα" να γίνεται μαζί με έναν από τους γονείς, να τοποθετούνται φίλτρα προστασίας στον υπολογιστή και κυρίως να μάθουν στα παιδιά τους το πληροφοριακό Διαδίκτυο, ώστε να εκπαιδευτούν στη δημιουργική χρήση του Ιντερνετ και να μην το χρησιμοποιούν για παιχνίδια.
Με τα παιδιά που βρίσκονται στην εφηβεία οι γονείς θα πρέπει να διαπραγματεύονται το χρόνο χρήσης του Ιντερνετ, ενώ θα πρέπει να γονείς να ελέγχουν τον έφηβο κατά τη διάρκεια της νύχτας, για να διαπιστώνουν ότι κοιμάται.
Σύμφωνα με στοιχεία έρευνας που διεξήγαγε η ΜΕΥ, σε συνεργασία με το Γραφείο Αγωγής Υγείας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Α΄ Αθηνών και τη δράση ενημέρωσης Saferinternet.gr του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, επισημαίνεται ότι το 78% των μαθητών Ε΄ και ΣΤ΄ δημοτικού χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή και το 65% των μαθητών έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Το 13% των μαθητών χρησιμοποιεί H/Y σε Internet cafe, ενώ το 62% χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι, 18% στο σπίτι φίλων και 22% στο σχολείο. Το 25% των μαθητών χρησιμοποιεί υπολογιστή- Διαδίκτυο δύο με τρεις ώρες καθημερινά, ενώ το 34% μέχρι μία ώρα. Το 38% των μαθητών σερφάρει στο Διαδίκτυο μόνο του, χωρίς καμιά παρουσία των γονιών τους. Το 28% των μαθητών χρησιμοποιεί το Ιντερνετ συχνά με την παρουσία των γονιών τους, ενώ μόνο το 7% πάντα με την παρουσία αυτών. Το 35% των μαθητών έχουν ηλεκτρονικό υπολογιστή στο δωμάτιό τους, ενώ το 66% των μαθητών (34% αγόρια, 32% κορίτσια) παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια (on line, κονσόλα). Το 39% των μαθητών συνομιλεί με άλλα παιδιά στο Διαδίκτυο. Το 9% των μαθητών δίνει προσωπικές πληροφορίες και το 38% έχει ακούσει για μαγνητοσκόπηση ξυλοδαρμού.
Παρόμοια προβλήματα όμως αντιμετωπίζουν και οι ενήλικες με την κατάχρηση του Διαδικτύου, με υψηλότερα ποσοστά εθισμού να εμφανίζουν οι νέοι φοιτητές από 19 έως 22 χρόνων, αλλά και όσοι είναι εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες.
Για την απεξάρτηση των ενηλίκων από την κατάχρηση του Διαδικτύου λειτουργούν αρκετές μονάδες υποστήριξης και απεξάρτησης, μία από αυτές είναι η 18 ΑΝΩ.
Μιλώντας στο ΑΠΕ ο κλινικός ψυχολόγος, υπεύθυνος του προγράμματος Βασίλης Σταυρόπουλος, τόνισε ότι "δύσκολα οι εθισμένοι ενήλικες παραδέχονται το πρόβλημα, ωστόσο μέσα τους το γνωρίζουν, έτσι συνήθως ζητούν βοήθεια ύστερα από προτροπή των οικείων και όταν πια η συμπεριφορά τους έχει αλλοιωθεί".
"Στα εθισμένα άτομα, παρατηρείται μια λειτουργική έκπτωση στη ζωή τους", τόνισε ο κ. Σταυρόπουλος, "οι συγκρούσεις με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας είναι καθημερινές, ενώ παρατηρείται υστέρηση στην κοινωνική και σεξουαλική τους ζωή".
Το φαινόμενο όμως της εξάρτησης από το Διαδίκτυο δεν εμφανίζεται ξαφνικά, σύμφωνα με τον κ. Σταυρόπουλο. "Κάτι έχει προηγηθεί νωρίτερα. Τα άτομα που εθίζονται με τον κυβερνοχώρο, έχουν άλλα ψυχολογικά ή συναισθηματικά προβλήματα. Παρουσιάζουν ελλείψεις στη ζωή τους κι αυτές προσπαθούν να τις αναπληρώσουν μέσω της διαδικτυακής επικοινωνίας και της εικονικής πραγματικότητας".
Το θεραπευτικό πρόγραμμα του 18 ΑΝΩ λειτουργεί εδώ και 18 μήνες και στο διάστημα αυτό έχει βοηθήσει 54 οικογένειες, όπως μας είπε η Διονυσία Χρόνη, νοσηλεύτρια ψυχικής υγείας.
Σήμερα παρακολουθούνται ψυχοθεραπευτικά στη μονάδα 25 ενήλικες εξαρτημένοι από το Διαδίκτυο, 6 οικογένειες συμβουλευτικά με στόχο την κινητοποίηση των εξαρτημένων μελών για θεραπεία, 9 άτομα έχουν εγκαταλείψει την προσπάθεια και 5 παραπέμφθηκαν σε άλλες υπηρεσίες ψυχικής υγείας λόγω άλλης ψυχοπαθολογίας.
Συγκεκριμένα από τον Μάρτιο του 2009 έως το Σεπτέμβριο του 2010, οι θεραπευόμενοι είναι 25, ενώ παρακολούθησαν το πρόγραμμα άλλοι 26. Τέσσερις θεραπευόμενοι είναι παντρεμένοι, ενώ 11 παρακολουθούν ομάδες ψυχοθεραπείας. Ο μέσος όρος ηλικίας των ατόμων που παρακολουθούν το πρόγραμμα είναι 25 χρόνων και στην πλειονότητά τους είναι άντρες. Από αυτούς οι εννέα έχουν άλλο μέλος της οικογένειάς τους με κάποιο τύπο εξαρτητικής δυσκολίας, ενώ το 52,3% δεν έχει σχέση με το άλλο φύλο, το 19% έχει σαν πιο κοντινή του σχέση έναν φίλο, 28,6% έναν σύντροφο, 19% τον αδερφό τους και 28,6 % κάποιον άλλο.
Ως πιο εθιστικές διαδικτυακές εφαρμογές θεωρούνται οι διαδρατικές εφαρμογές σε ποσοστό 76,2%. Ακολουθούν οι εφαρμογές MMORPGs με ποσοστό 66,7%, το κατέβασμα οπτικοακουστικού υλικού με 15,3% και τέλος τα Chatrooms με 9,5%.
Η θεραπεία απεξάρτησης από το Διαδίκτυο στο 18 ΑΝΩ εξελίσσεται σε τρεις φάσεις: η πρώτη φάση είναι αυτή της κινητοποίησης, η επόμενη της ψυχολογικής απεξάρτησης και η τρίτη φάση της μεταθεραπευτικής παρακολούθησης. Η θεραπεία απεξάρτησης περιλαμβάνει εβδομαδιαίες ατομικές συνεδρίες με ψυχολόγο, καθώς και εβδομαδιαίες ομαδικές συνεδρίες. Παράλληλα με την ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία λειτουργούν ομάδες ψυχοθεραπευτικού χαρακτήρα που χρησιμοποιούν διάφορες μορφές τέχνης. Η φάση της μεταθεραπευτικής παρακολούθησης εμπεριέχει δεκαπενθήμερες ατομικές και ομαδικές συνεδρίες για έξι μήνες. Επίσης, τα πρόσωπα υποστήριξης των θεραπευομένων, παρακολουθούνται σε συνεδρίες παράλληλης παρέμβασης με στόχο την ενίσχυση της θεραπείας των μελών και όχι τη δική τους θεραπεία. Υποτροπή θεωρείται κάθε παραβίαση του χρονικού ορίου των δύο ωρών παραμονής στον ιστό και κάθε παραβίαση της παρακολούθησης της εφαρμογής εθισμού. Η υποτροπή αντιμετωπίζεται πάντα θεραπευτικά. Τέλος, η θεραπευτική ομάδα του τμήματος έχει δραστηριοποιηθεί και στο επίπεδο της δευτερογενούς πρόληψης, πραγματοποιώντας θεωρητικά εισαγωγικά σεμινάρια στην εξάρτηση του Διαδικτύου για λειτουργούς ψυχικής υγείας σε Ελλάδα και Κύπρο αλλά και σε επίπεδο πρωτογενούς πρόληψης με ομιλίες σχετικά με τη χρήση του Ιντερνετ στην κοινότητα.
Εθισμένοι στο Διαδίκτυο, ανήλικες και μη
Ο Κωνσταντίνος, μαθητής πρώτης λυκείου, 15 χρόνων, είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένος με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και κινητών τηλεφώνων. Μιλώντας στο ΑΠΕ - ΜΠΕ η μητέρα του, εκπαιδευτικός, τόνισε ότι «παρ' ότι είμαι καθηγήτρια και ξέρω τους κινδύνους δεν μπορώ να τον κάνω να αφήσει τον υπολογιστή και τα παιχνίδια και να διαβάσει λίγο παραπάνω».
Επισήμανε ότι ενώ μέχρι πέρυσι ασχολούνταν με το μπάσκετ, φέτος ο Κωνσταντίνος τα έχει παρατήσει.
«Με το πρόσχημα ότι έχει περισσότερο διάβασμα, δεν πηγαίνει πια στο μπάσκετ και όσο χρόνο του περισσεύει είναι στον υπολογιστή και παίζει διάφορα παιχνίδια. Δεν θέλω να του απαγορεύσω τη χρήση του, από την άλλη όμως φοβάμαι μήπως τελικά πάθει εξάρτηση και δεν ξέρω πώς να το αντιμετωπίσω».
Μάλιστα, επισήμανε ότι σκέφτεται να καταφύγει σε κάποιον ειδικό, καθώς ο Κωνσταντίνος είναι στην εφηβεία και η ίδια δεν μπορεί να διαχειριστεί την όλη κατάσταση. Το μόνο που κάνουμε, είπε, είναι τη νύχτα να παίρνουμε τον υπολογιστή από το δωμάτιο του.
Ο Δημήτρης 28 χρόνων, εκπαιδευτικός, έφτασε στο σημείο να μην κοιμάται μόνο και μόνο για να είναι on line με τους φίλους του.
Όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ «έμπαινα στο Διαδίκτυο στις 10 το βράδυ και έπεφτα για ύπνο στις 5 με 6 το πρωί. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όλη τη μέρα να υπολειτουργώ και να μην αποδίδω σωστά στις υπόλοιπες δραστηριότητες μου. Είχα γίνει νευρικός και παραμελούσα τους φίλους μου. Ευτυχώς η κοπέλα μου ήταν στην Πάτρα και δεν χρειαζόταν να βγαίνω μαζί της».
Τόνισε ότι ξεκίνησε με το Ιντερνετ όταν ήταν φοιτητής στην Πάτρα, και όσο περνούσαν τα χρόνια τόσο εθιζόταν σ’ αυτό, με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να σκέφτεται μόνο πότε θα μπει στο Ιντερνετ για να παίξει με τους διαδικτυακούς φίλους του.
Ο Δημήτρης σήμερα χρησιμοποιεί το Ιντερνετ μόνο ως εργαλείο δουλειάς επισημαίνοντας: «Δεν απευθύνθηκα σε κάποια μονάδα απεξάρτησης ή σε κάποιον ψυχολόγο. Τα προβλήματα υγείας που μου προκάλεσε η κατάχρηση του Διαδικτύου με οδήγησαν σε παθολόγο, καθώς υπέφερα από πονοκεφάλους και έχω πάθει αυχενικό σύνδρομο».
sarotiko
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου